Σάββατο 11 Φεβρουαρίου 2023

Debating Science - Σεισμοί

 

Μια εργασία για τον σεισμό, για τα αίτια, τις δυνατότητες πρόβλεψης, αλλά και την πρόληψη, από την μαθητική μου ομάδα, κατά τη συμμετοχή μας στο "Ελληνικό Μαθητικό Κοινοβούλιο" (Debating Science)

θα την βρείτε σε αυτό τον σύνδεσμο.

 

Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου 2023

Το φαινόμενο "Ματίλντα"

 

“Το Matilda Effect, ή φαινόμενο Ματίλντα στα ελληνικά, περιγράφει την απόδοση επιστημονικών επιτευγμάτων γυναικών, σε άντρες επιστήμονες. Την προκατάληψη αυτή κατά της αναγνώρισης των γυναικών στον κόσμο της έρευνας και της επιστήμης, μας παρουσιάζει τα Κουραφέλκυθρα - Δεν είναι καν λέξη, μέσα από 8 διαφορετικά σκίτσα.
Σύγχρονες επιστολές αποκάλυψαν ότι βασικό ρόλο στη γέννηση του πρώτου μωρού με την μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης, κατά το έτος 1978, έπαιξε η εμβρυολόγος και νοσοκόμα Jean Purdy, η οποία όμως αποκλείστηκε από την σχετική τιμητική πλακέτα των εμπλεκόμενων νοσοκομείων. Ένας εκ των δυο ανδρών στους οποίους πιστώθηκε η ανακάλυψη, ο καθηγητής Sir Robert Edwards, προσπάθησε να συμπεριλάβει το όνομα της Purdy, αλλά οι προσπάθειές του απορρίφθηκαν από τις τοπικές υγειονομικές αρχές.”
(από τη "Βραδιά του Ερευνητή") 



Τρίτη 2 Οκτωβρίου 2018

ΝΟΜΠΕΛ ΦΥΣΙΚΗΣ 2018

Τρεις φυσικοί βραβεύτηκαν το 2018 με το βραβείο Νόμπελ στη Φυσική, μεταξύ των οποίων και στην Donna Strickland από τον Καναδά, που είναι η 3η γυναίκα που βραβεύεται για πρώτη φορά μετά από 55 χρόνια.  Η Donna Strickland είναι η τρίτη μετά τη Marie Curie, η οποία το κέρδισε το 1903 (μοιράστηκε το βραβείο με τον σύζυγό της Pierre Curie και τον Antoine Henri Becquerel για την έρευνά τους πάνω στη ραδιενέργεια.), και τη Maria Goeppert-Mayer, που κέρδισε το βραβείο το 1963 για τις ανακαλύψεις της πάνω στους πυρήνες των ατόμων

Η Δρ Strickland (1/4 του βραβείου) μοιράζεται το φετινό βραβείο με τον Arthur Ashkin (1/2) από τις ΗΠΑ και τον Gerard Mourou (1/4), από τη Γαλλία για τις ανακαλύψεις τους στον τομέα της φυσικής λέιζερ.   
Ο Δρ. Arthur Ashkin (Bell Laboratories) ανέπτυξε μια τεχνική λέιζερ που περιγράφεται ως οπτική λαβίδα, η οποία χρησιμοποιείται για τη μελέτη βιολογικών συστημάτων.
Οι Gerard Mourou (École Polytechnique και University of Michigan) και Donna Strickland (University of Waterloo) άνοιξαν το δρόμο για τους πολύ σύντομους και πιο έντονους παλμούς λέιζερ που δημιουργήθηκαν ποτέ. Και η τεχνική τους έχει βρει πολλές εφαρμογές, συμπεριλαμβανομένης και της χειρουργικής επέμβασης των ματιών με λέιζερ
Πριν από το πρωτοποριακό έργο της Strickland και του Mourou, η μέγιστη ισχύς των παλμών λέιζερ ήταν περιορισμένη επειδή, όταν έφταναν σε υψηλές εντάσεις, θα κατέστρεφαν το υλικό που χρησιμοποιήθηκε για την ενίσχυση της ενέργειας.
Για να το πετύχουν αυτό, οι ερευνητές αύξησαν την χρονική διάρκεια των παλμών λέιζερ για να μειώσουν την μέγιστη ισχύ τους, στη συνέχεια τους ενίσχυσαν και τελικά τους συμπίεσαν χρονικά (πιο βραχύς παλμός), οπότε η ένταση του φωτός αυξάνεται υπερβολικά.
Όταν ένας παλμός λέιζερ συμπιέζεται στο χρόνο και γίνεται μικρότερος, τότε ‘πακετάρεται’ περισσότερο φως σε ένα μικρό χώρο. Αυτή η τεχνική αυξάνει δραματικά την ένταση του παλμού.
Η τεχνική των Strickland και του Mourou, που ονομάζεται Ενίσχυση Παλμού με Περικοπή (Chirped Pulse Amplification CPA), έγινε στάνταρ μέθοδος για τα λέιζερ υψηλής έντασης. Βρήκε επίσης χρήση στη θεραπεία με λέιζερ που στοχεύει τον καρκίνο και στα εκατομμύρια των διορθωτικών χειρουργικών επεμβάσεων των ματιών με λέιζερ που εκτελούνται κάθε χρόνο.
Ο Arthur Ashkin έκανε πραγματικότητα ενός ονείρου των φυσικών. Εφηύρε τις οπτικές λαβίδες με λέιζερ με τις οποίες οι φυσικοί «πιάνουν» σωματίδια, άτομα, ιούς και ζωντανά κύτταρα. Αυτό το νέο εργαλείο επέτρεψε στον Ashkin να πραγματοποιήσει την μετακίνηση φυσικών αντικειμένων χρησιμοποιώντας την ώθηση της ακτινοβολίας. Κατάφερε λοιπόν με το φως του λέιζερ να ωθήσει μικρά σωματίδια προς το κέντρο της δέσμης και να τα κρατήσει εκεί. Έτσι ανακαλύφθηκαν οι οπτικές λαβίδες.
Ο Ashkin εργάστηκε αρχικά για να σπρώξει με το φως του λέιζερ μικρά σωματίδια προς το κέντρο της δέσμης και να τα κρατήσει εκεί.
Στη συνέχεια, το 1987, χρησιμοποίησε τις λαβίδες για να συλλάβει ζωντανά βακτηρίδια χωρίς να τα βλάψει. Η τεχνική χρησιμοποιείται τώρα ευρέως για να μελετήσει το μηχανισμό της ζωής.
Σε μια δήλωση του, το Αμερικανικό Ινστιτούτο Φυσικής (AIP) έδωσε συγχαρητήρια σε όλους τους νικητές, προσθέτοντας: «Οι αμέτρητες εφαρμογές που έγιναν δυνατές από την εργασία τους, όπως η χειρουργική επέμβαση ματιών με λέιζερ, τα λέιζερ υψηλής ισχύος PetaWatt)  (10 15  Watt)   και η ικανότητα παγίδευσης και μελέτης μεμονωμένων ιών και βακτηριδίων, υπόσχονται νέες εφαρμογές στο μέλλον.
Το βραβείο συνοδεύεται με 1.000.000 περίπου δολάρια.




Πέμπτη 9 Απριλίου 2015

Ξανά σε λειτουργία ο επιταχυντής LHC στο CERN

Πριν από λίγες ώρες, οι πρώτες δέσμες στοιχειωδών σωματιδίων «ταξίδεψαν» μέσα στην 27 χιλιομέτρων σήραγγα του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) στο Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών (CERN) στα γαλλοελβετικά σύνορα.
Αν και οι δέσμες αυτές σηματοδοτούν την επαναλειτουργία του επιταχυντή έπειτα από 2 περίπου χρόνια τεχνικών αναβαθμίσεων, οι πρώτες συγκρούσεις στο εσωτερικό του θα γίνουν τουλάχιστον σε ένα μήνα από σήμερα.
Πριν διακοπεί η λειτουργία της το 2013, η τεράστια πειραματική διάταξη είχε ήδη προλάβει να δικαιώσει τους επιστήμονες που πρότειναν την κατασκευή της, καθώς επιβεβαίωσε για πρώτη φορά πειραματικά την ύπαρξη του μποζονίου Χιγκς, ενός στοιχειώδους σωματιδίου που προσδίδει μάζα στα υπόλοιπα «συστατικά» της ύλης.
Τώρα, οι υπεύθυνοι του LHC έχουν ακόμη πιο… εξωτικούς στόχους – όπως για παράδειγμα τη σκοτεινή ύλη, η οποία αν και αντιστοιχεί στο 84% της ύλης του σύμπαντος, παραμένει ακόμη άγνωστη η φύση της.
Για να πετύχει τέτοιους στόχους, και έτσι να βοηθήσει τους επιστήμονες να κάνουν ακόμη περισσότερα βήματα στην κατανόηση του σύμπαντος, ο επιταχυντής θα μπορεί πλέον να προκαλέσει συγκρούσεις συνολικής ενέργειας 13 TeV.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο Αρνό Μαρσολιέ, από το γραφείο Τύπου του CERN, «Αν και δεν ξέρουμε πότε θα έχουμε απτά αποτελέσματα [από τη δεύτερη φάση λειτουργίας], το σημαντικό είναι πως τα καινούρια πειράματα θα γίνουν σε πρωτόγνωρες ενέργειες».
«Θα πρέπει να αναμένουμε για να δούμε αν προκύψει κάτι ενδιαφέρον από αυτό το νέο “παράθυρο”. Δεν γίνεται να ξέρουμε εκ των προτέρων αν θα χρειαστεί να περάσουν δύο μήνες από σήμερα ή δύο χρόνια.
Εξάλλου, χρειάστηκαν 50 χρόνια για να βρεθεί το μποζόνιο Χιγκς και μια 20ετία για να κατασκευασθεί ο επιταχυντής. Με δεδομένο πως θα παραμείνει σε λειτουργία τουλάχιστον μέχρι το 2035, μπορούμε να είμαστε υπομονετικοί».
Πριν από λίγες ημέρες, ένα βραχυκύκλωμα έκανε τους υπεύθυνους να φοβούνται πως η επαναλειτουργία του LHC μπορεί να αναβληθεί για εβδομάδες ή και για μήνες. Ωστόσο, οι τεχνικοί του CERN κατάφεραν να εντοπίσουν γρήγορα τη βλάβη και να την επιδιορθώσουν. Το χρονοδιάγραμμα προβλέπει πως οι πρώτες δέσμες σωματιδίων θα επιταχυνθούν σε σχετικά μικρές ταχύτητες, με τη διάταξη να αγγίζει το 100% της ισχύος της σε μερικές εβδομάδες.
Οι πρώτες συγκρούσεις σωματιδίων, με τις οποίες θα ξεκινήσει ουσιαστικά η δεύτερη φάση των πειραμάτων, έχουν προγραμματισθεί να αρχίσουν τον Ιούνιο.
Τότε, όπως και στην πρώτη φάση λειτουργίας του επιταχυντή, τέσσερις τεράστιοι ανιχνευτές περιμετρικά της σήραγγας της διάταξης θα αναλάβουν να καταγράψουν τα σωματίδια που θα προκύψουν από τις συγκρούσεις, και στα οποία όπως ελπίζουν οι επιστήμονες θα συμπεριλαμβάνονται θεμελιώδη «συστατικά» που δεν έχουν ανακαλυφθεί ποτέ στο παρελθόν.
Όσον αφορά το «κυνήγι» της σκοτεινής ύλης, πολλοί θεωρητικοί φυσικοί εκτιμούν πως η απάντηση για τη φύση της θα ανοίξει τον δρόμο πέρα από το Καθιερωμένο Πρότυπο –  δηλαδή το μοντέλο που πρωτοδιατυπώθηκε πριν από 50 χρόνια και το οποίο περιγράφει με επιτυχία τα στοιχειώδη σωμάτια που είναι γνωστά έως σήμερα, όπως και τις τρεις από τις τέσσερις θεμελιώδεις δυνάμεις.
Ένα υποψήφιο διευρυμένο μοντέλο για την «καινούρια φυσική» που ενδεχομένως ανατείλει είναι η θεωρία της υπερσυμμετρίας, σύμφωνα με την οποία για κάθε γνωστό στοιχειώδες σωματίδιο υπάρχει ένας υπερσυμμετρικός «εταίρος». Κι αυτό γιατί πολλοί επιστήμονες εκτιμούν πως το ελαφρύτερο από αυτά τα υπερσυμμετρικά σωματίδια είναι το «συστατικό» της σκοτεινή ύλης.
Ο ενθουσιασμός των ερευνητών για τη δεύτερη φάση λειτουργίας του LHC φαίνεται από τα σχόλιά τους. Ενδεικτικό παράδειγμα οι δηλώσεις που έκανε ο Βρετανός καθηγητής Ντέιβιντ Τσάρλτον, από το πανεπιστήμιο του Μπέρμγχαμ, ο οποίος είναι επικεφαλής του πειράματος Atlas στον επιταχυντή.
«Έχουμε βάλει πλώρη σε αχαρτογράφητα ύδατα. Πρόκειται πραγματικά για μια καινούρια εποχή για την επιστήμη», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Πηγή: Ναυτεμπορική

Τετάρτη 18 Μαρτίου 2015

ΣΤΗ ΣΚΙΑ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ

Τ​​ην ερχόμενη Παρασκευή 20 Μαρτίου, λίγο πριν από τις 12 το μεσημέρι και 13 ώρες πριν από την Εαρινή Ισημερία που θα σηματοδοτήσει την έναρξη της φετινής άνοιξης, σ’ ολόκληρη τη χώρα θα μπορέσουμε να παρατηρήσουμε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα φαινόμενα της φύσης: μια μερική έκλειψη του Ηλιου. Αν και όχι τόσο θεαματική όσο μια ολική ηλιακή έκλειψη, στη μερική έκλειψη της Παρασκευής θα δούμε το ήμισυ σχεδόν του ηλιακού δίσκου να καλύπτεται από τη Σελήνη

Περισσότερα από τον Διονύση Σιμοπουλο

Ανακοίνωση του Εθνικού Αστεροσκοπίου για την έκλειψη

Η έκλειψη σε κάθε περιοχή

Οδηγίες κατασκευής ειδικών γυαλιών παρατήρησης της έκλειψης